ผัก 10 ชนิด
คำแนะนา การปลูกผักสวนครัว
ชนิดพืชผักสวนครัว จำนวน 10 พืช 11 พันธุ์ ได้แก่
- พริกขี้หนู 758
- กะเพราเขียวใบใหญ่ 059
- กระเจี๊ยบแดง
- ฟักเขียว 026
- ฟักทอง 052
- มะเขือเทศเชอรี 154
- โหระพาใบใหญ่ 175
- กระเจี๊ยบเขียว 064
- บวบเหลี่ยม 051
- มะละกอ (พันธุ์แขกนวล / พันธุ์ปลักไม้ลาย)
การเตรียมดินแปลงปลูก
ไถ หรือขุดตากดินประมาณ 5-7 วัน หว่านปุ๋ยหมักหรือปุ๋ยคอก พรวนย่อยให้เข้ากับดิน ย่อยดินให้ละเอียด
ดินควรมีความเป็นกรดด่างประมาณ 5.8-6.8 ยกแปลงปลูกขนาดกว้าง 1.2 – 1.5 เมตร ความยาวตามพื้นที่
การเตรียมดินภาชนะปลูก
ดินร่วน ปุ๋ยหมักหรือปุ๋ยคอก ขุยมะพร้าวหรือกาบมะพร้าวสับ อัตราส่วน 1:1:1 คลุกให้เข้ากัน ใส่กระถาง 12 หรือ 15 นิ้ว หรือภาชนะอื่นๆ
ความต้องการแสงแดด
ทุกพืชต้องการแสงแดดตลอดวัน หรืออย่างน้อย ครึ่งวัน
วิธีการปลูก
- 1. หยอดเมล็ดโดยตรง สิ่งที่ต้องคำนึง คือ เตรียมดินบริเวณหลุมปลูกให้ละเอียด หยอดเมล็ดและกลบดินให้ลึกประมำณ 1 ซม.
- 2. เพาะกล้า ต้องมีถาดเพาะกล้า วัสดุเพาะกล้า ได้แก่ ปุ๋ยหมักร่อนผสมกับขุยมะพร้าวร่อน หรือดินร่วนผสม
กับขุยมะพร้าวร่อน อัตราส่วน 1ต่อ1 เจาะหลุม หยอดเมล็ด กลบเมล็ดด้วยวัสดุเพาะกล้าลึกประมาณ 1 ซม.
- 3. รดน้ำให้ชุ่ม
อายุกล้าที่เหมาะสม
- พริกขี้หนู กะเพราเขียว โหระพา กระเจี๊ยบแดง กระเจี๊ยบเขียว มะละกอ ประมาณ 30 วันหลังหยอดเมล็ด
- มะเขือเทศเชอรี ประมาณ 24 วันหลังหยอดเมล็ด
- ฟักเขียว บวบเหลี่ยม ฟักทอง ประมาณ 14 วันหลังหยอดเมล็ด
การปฏิบัติดูแลรักษา
- การให้น้ำ ปลูกในกระถางให้เช้าและบ่าย ปลูกในแปลงถ้าปล่อยตามร่อง ให้สัปดาห์ละ 2 ครั้ง
- การปักค้าง
- พริกขี้หนู ปักหรือไม่ปักก็ได้
- มะเขือเทศเชอรี ใช้ไม้รวกปักเป็นรูปสามเหลี่ยม
- กะเพราเขียวใบใหญ่ โหระพา กระเจี๊ยบเขียว ไม่ต้องปักค้าง
- กระเจี๊ยบแดง ถ้ากินยอดไม่ต้องปัก แต่ถ้ากินกลีบดอกควรปักค้าง
- ฟักเขียว บวบเหลี่ยม ฟักทอง ปักค้างเป็นรูปสามเหลี่ยมหรือสี่เหลี่ยม
- มะละกอแขกนวลควรปักค้างเมื่อติดผล
- การตัดแต่งกิ่ง
- พริกขี้หนู ตัดแต่งกิ่งแขนงและใบใต้กิ่งแขนงคู่แรกออกให้หมด
- ส่วนพืชชนิดอื่น ควรตัดแต่งใบ ที่เป็นโรค ใบที่มีไข่แมลง ออกให้หมด ควรตัดแต่งในช่วงเช้า
- การให้ปุ๋ย
เพื่อความปลอดภัยต่อการบริโภค ควรใส่ปุ๋ยหมักหรือปุ๋ยคอกเป็นระยะๆ หรือถ้ามีควำมจำเป็นต้องใช้ปุ๋ยเคมี ให้ใช้ตามการเจริญเติบโต เช่น บำรุงต้นและใบ ให้ปุ๋ยที่มีไนโตรเจนสูง บำรุงรากและดอก ให้ปุ๋ยที่มี ฟอสฟอรัสสูง บำรุงความกรอบ หวาน ให้ปุ๋ยที่มีโปแตสเซียมสูง หรือใช้ปุ๋ยสูตรเสมอ เช่น 15-15-15 วิธีกำรให้ปุ๋ย ควรฝังกลบบริเวณชายทรงพุ่ม และให้น้ำทุกครั้ง
- การป้องกันกำจัดศัตรูพืช หลีกเลี่ยงการใช้สำรเคมี ตรวจพืชบ่อยๆ หากพบไข่แมลงหรือหนอน ให้เก็บทำลำย ทิ้ง หรือใช้น้ำหมักจากสะเดาฉีดไล่แมลง ส่วนโรคควรตัดแต่งใบล่างที่ติดดินออกบ้าง และไม่ควรให้น้ำมากเกิน
อายุการเก็บเกี่ยว
- พริกขี้หนู 90-110 วัน
- มะเขือเทศเชอรี 85-90 วัน
- กะเพราเขียว โหระพา 45-50 วัน
- กระเจี๊ยบแดง กินยอด 45-50 วัน กินกลีบเลี้ยง 90 วัน
- กระเจี๊ยบเขียว บวบเหลี่ยม 45-50 วัน
- ฟักเขียว 55-60 วัน
- ฟักทอง 75-80 วัน
- มะละกอ 8 เดือน
การเก็บเกี่ยว
- พริกขี้หนู เก็บเมื่อผลเปลี่ยนสี จะเก็บเขียวหรือแดงก็ได้ ถ้ำเก็บแดงตากเป็นพริกแห้งได้
- มะเขือเทศเชอรี เก็บเมื่อ ผลสุกแดง
- กะเพราะเขียว โหระพา เก็บก่อนออกดอก และไม่ควรปล่อยให้ติดเมล็ดจะทำให้ต้นโทรมเร็ว
- กระเจี๊ยบแดง เก็บยอดอ่อนต้มหรือแกง กลีบเลี้ยงใช้ทำน้ำกระเจี๊ยบ
- กระเจี๊ยบเขียว เก็บในช่วงฝักอ่อนความยาวผล 5 ซม.
- ฟักเขียว เก็บผลอ่อน ต้ม แกง ผลแก่ ต้มน้ำซุป
- บวบเหลี่ยม เก็บผลอ่อน ต้มผัด
- ฟักทอง เก็บยอด อ่อน ผลอ่อน ผลแก่ ต้ม แกง ทำขนม
- มะละกอผลดิบต้มจิ้มน้ำพริก แกงส้ม ทำส้มตำ ผลสุกกินเป็นผลไม้
การเก็บเมล็ดพันธุ์ พืชผักทุกชนิดเป็นพันธุ์แท้ เก็บเมล็ดปลูกต่อได้
ที่มา: ศูนย์วิจัยและพัฒนาพืชผักเขตร้อน ศูนย์พืชผักโลก ภาควิชาพืชสวน คณะเกษตรกำแพงแสน
มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ วิทยาเขตกำแพงแสน จ.นครปฐม
ลักษณะประจำพันธุ์
พริกขี้หนู TVRC 758
การเจริญเติบโตแบบต้นตั้งตรง แตกแขนงมาก อายุเพาะกล้า 30 วันหลังหยอดเมล็ด ยกแปลงปลูก กว้าง 1.50 เมตร ปลูกแถวคู่ ระยะห่างระหว่างแถวและต้น 50 เซนติเมตร (3,200 ต้นต่อไร่) ต้นสูง 80-100 ซม. พุ่มกว้าง 60-70 ซม. ออกดอกที่อายุ 60 วัน หลังหยอดเมล็ด เริ่มเก็บเกี่ยวที่อายุ 90-110 วันหลังหยอดเมล็ด ก้านผลเก็บเกี่ยวง่าย ผลตั้ง ผลอ่อนสีเขียวเข้ม ผลสุกสีแดงสด รสเผ็ดจัด น้ำหนักผล 1.6-3 กรัม ต่อผล ผลยาว 6-7 ซม. ผลกว้าง 0.8-0.9 ซม. เนื้อหนา 0.8-0.9 มม. ก้านผลยาว 4-5 ซม.ให้ผลผลิตสด 500-600 กรัมต่อต้น เมล็ด 1 กรัม มีเมล็ด 200-250 เมล็ด อัตราส่วนน้ำหนักผลสด : น้ำหนักเมล็ด = 13-14 : 1 กิโลกรัม ผลผลิตเมล็ด 40 กรัมต่อต้น
กะเพราเขียวใบใหญ่ 059
การเจริญเติบโตแบบทรงพุ่ม อายุเพาะกล้า 30 วันหลังหยอดเมล็ด ยกแปลงปลูกกว้าง 1.20 เมตร ปลูกแถวคู่ ระยะห่างระหว่างแถวและต้น 50 เซนติเมตร (5,330 ต้นต่อไร่) ลำต้นและใบสีเขียว ใบใหญ่ยาว 8 เซนติเมตร กว้าง 5 เซนติเมตร กลิ่นหอม ออกดอกที่อายุ 45-50 วันหลังหยอดเมล็ด เริ่มเก็บเกี่ยวที่อายุ 40-45 วันหลังหยอดเมล็ด เก็บเกี่ยวกิ่งที่มีความยาว 15-20 เซนติเมตร ทุกๆ 2-3 วัน ผลผลิต 600 กรัมต่อต้น (เก็บ 10 ครั้ง) เมล็ด 1 กรัม มีเมล็ดจำนวน 2,100 เมล็ด
กระเจี๊ยบแดงม่วงจัมโบ้
ลำต้นและกิ่งก้านสีม่วง ใบจริงมี 3-5 แฉกตื้น กลีบดอกสีชมพูเข้ม กลีบเลี้ยงสีม่วงและมีขนาดใหญ่ มีรูปทรงยาว ส่วนปลายของกลีบเลี้ยงกึ่งหุบกึ่งบาน ฤดูปลูกที่เหมาะสม ก.ค.-ส.ค. แต่ปลูกในฤดูฝน ต้นอาจหักล้มหรือเป็นโรคโคนเน่าได้ แต่ถ้าปลูกหลัง ส.ค. ถือว่าช้าไป จะให้ผลผลิตต่ำ การปลูกควรทำแถวยกร่องห่างกัน 50-70 ซม. หยอดหลุม หลุมละ 3-4 เมล็ด เมื่อเมล็ดงอกให้ถอนต้นที่ไม่สมบูรณ์ออกให้เหลือ 1-2 ต้น ไม่ควรปลูกแน่นเกินไป เพราะแย่งอาหารกัน และเกิดโรคโคนเน่า
ฟักเขียว TVRC 026
การเจริญเติบโตแบบเลื้อย ปลูกแบบหยอดเมล็ดหรือเพาะกล้า อายุเพาะกล้า 14 วันหลังหยอดเมล็ด ดอกตัวผู้และดอกตัวเมียบานที่อายุ 39 และ 50 วันหลังยอดเมล็ด เก็บเกี่ยวผลอ่อนที่อายุ 60-65 วันหลังหยอดเมล็ด ผลอ่อนสีเขียว มีขน ผลแก่มีนวลสีขาว ผลทรงกระบอก น้ำหนักผลอ่อน 1-1.5 กก. ผลยาว 30 ซม.กว้าง 9-10 ซม. เนื้อหนา 2 ซม. เก็บเกี่ยวผลแก่ที่อายุ 90-110 วันหลังหยอดเมล็ด น้ำหนักผล 2-2.3 กก.ผลยาว 35-37 ซม. กว้าง 11 ซม. เนื้อหนา 2.3 ซม. ผลผลิตอ่อนเฉลี่ย 7-10 ผลต่อต้น ผลแก่ 4-7 ผลต่อต้น เมล็ด 1 กรัมมีเมล็ด 48-50 เมล็ด
ฟักทอง TVRC 052
อายุการเพาะกล้า 14 วันหลังหยอดเมล็ด เลื้อยทอดยอดที่อายุ 32 วันหลังหยอดเมล็ด ดอกตัวผู้และดอกตัวเมีย ดอกแรกบานที่อายุ 40และ 44 วันหลังหยอดเมล็ด เก็บเกี่ยวผลแก่ที่อายุ 90 วันหลังหยอดเมล็ด น้ำหนักผล 3.8 กก. ความยาวผล 12.5 ซม.ความกว้างผล 23.6 ซม. ความหนาเนื้อ 4 ซม. ความหนาเปลือก 2 มม. ผิวเรียบ เนื้อสีเหลืองสด มียางมาก เนื้อเหนียวนุ่มมัน หวานเล็กน้อย หลังนึ่งสุก เหมาะสำหรับการทำอาหาร ต้ม นึ่ง แกงต่างๆและทำขนมหวาน เช่น แกงบวช เชื่อม ทอด
มะเขือเทศ เชอรี่ 154
การเจริญเติบโตแบบกึ่งเลื้อย เป็นพันธุ์แท้ ทนร้อน อายุเพาะกล้า 25 วันหลังหยอดเมล็ด ยกแปลงปลูกกว้าง 1.50 เมตร ปลูกแถวคู่ ระยะห่างระหว่างแถวและต้น 50 เซนติเมตร (4,260 ต้นต่อไร่) ต้นสูงประมาณ 100-150 ซม. ออกดอกที่อายุ 50-60 วันหลังหยอดเมล็ด เริ่มเก็บเกี่ยวที่อายุ 85-95 วันหลังหยอดเมล็ด ผลยาวรี ผลสุกสีแดง รสชาติอมเปรี้ยวอมหวาน น้ำหนักผล 15 กรัม ผลยาว 2-3 ซม. ผลกว้าง 2.50 ซม. เนื้อหนา 3.8 มม. เปลือกหนา 0.43 มม. เนื้อแน่น เปลือกหนา ทนทานต่อการขนส่ง ให้ผลผลิต 3-4 ตันต่อไร่ เมล็ด 1 กรัมมีเมล็ดประมาณ 492 เมล็ด
โหระพาใบใหญ่ TVRC 175
การเจริญเติบโตแบบทรงพุ่ม อายุเพาะกล้า 30 วันหลังหยอดเมล็ด ยกแปลงปลูกกว้าง 1 เมตร ปลูกแถวเดี่ยว ระยะห่างระหว่างต้น 50 เซนติเมตร (3,200 ต้นต่อไร่) ลำต้นสีเขียวอมม่วง ใบสีเขียว กลิ่นหอม ใบใหญ่ยาว 9.5 เซนติเมตร กว้าง 4 เซนติเมตร ออกดอกที่อายุ 75 วันหลังหยอดเมล็ด ช่อดอกสั้นเป็นกระจุก เริ่มเก็บเกี่ยวที่อายุ 45 วันหลังหยอดเมล็ด เก็บเกี่ยวกิ่งที่มีความยาว 15-20 เซนติเมตร ทุกๆ 2-3 วัน ผลผลิต 800 กรัมต่อต้น (เก็บ 22 ครั้ง) เมล็ด 1 กรัม มีเมล็ดจำนวน 970 เมล็ด
กระเจี๊ยบเขียว 064
เป็นพันธุ์แท้ อายุเพาะกล้า 24 วัน หลังหยอดเมล็ด การปลูก ยกแปลงกว้าง 1.20 เมตร ปลูกแถวเดี่ยว ระยะห่างระหว่างต้น 50 เซนติเมตร มีการเจริญเติบโตแบบทรงพุ่ม ลำต้นและใบ สีเขียว มีกิ่งแขนงปานกลาง ออกดอกที่อายุ 40 วันหลังหยอดเมล็ด กลีบดอกสีเหลืองอ่อน ฝักสีเขียว มีเหลี่ยม 5 เหลี่ยม เริ่มเก็บเกี่ยวที่อายุ 45 วัน หลังหยอดเมล็ด ฝักอ่อนทีเหมาะสมสำหรับการเก็บเกี่ยวที่มีคุณภาพ ฝักยาว 8-10 เซนติเมตร กว้าง 1.5 -1.6 เซนติเมตร เมล็ด 1 กรัม มีเมล็ดจำนวน 12-13 เมล็ด
บวบเหลี่ยม 051
ปลูกได้ตลอดปี อายุการเก็บเกี่ยวผลอ่อน 45-50 วันหลังหยอดเมล็ด ผลยาวสีเขียว 9-10 เหลี่ยม น้ำหนักผล 244.13 กรัม ผลยาว 43.27 เซนติเมตร ผลกว้าง 3.62 เซนติเมตร ให้ผลผลิต 15-16 ผลต่อต้น
ที่มา: ศูนย์วิจัยและพัฒนาพืชผักเขตร้อน ศูนย์พืชผักโลก ภาควิชาพืชสวน คณะเกษตรกำแพงแสน
มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ วิทยาเขตกำแพงแสน จ.นครปฐม